Candaroğulları Beyliği’nin Kürt kökenli olduğu konusunda tarihçiler arasında görüş birliği bulunmaktadır. Beyliğin kurucusu Şemseddin Yaman Candar, Danişmendli beyi Emir Ahmed Gazi’nin oğlu Süleyman Şah’ın soyundan gelmektedir. Danişmendliler, Oğuzların Kınık boyundan gelen bir Türkmen beyliğidir. Ancak Candaroğulları Beyliği’nin kurucuları, Danişmendli beyliğinin 11. yüzyılda Anadolu’ya göç etmeden önce Kürt kökenli oldukları iddia edilmektedir.
Bu iddiayı destekleyen bazı kaynaklar bulunmaktadır. Örneğin, 16. yüzyılda yaşamış olan tarihçi Evliya Çelebi, Candaroğulları Beyliği’nin kurucularının Kürt kökenli olduğunu yazmaktadır. Ayrıca, Candaroğulları Beyliği’nin kullandığı dil ve kültür de Kürt kökenlerini göstermektedir. Beyliğin kullandığı dil, Oğuz Türkçesi’nin yanı sıra Kürtçenin de etkisini taşımaktadır. Candaroğulları Beyliği’nin kültürel hayatında ise Kürt gelenek ve görenekleri önemli bir yer tutmaktadır.
Sonuç olarak, Candaroğulları Beyliği’nin Kürt kökenli olduğu konusunda tarihçiler arasında görüş birliği bulunmaktadır. Beyliğin kurucuları, Danişmendli beyliğinin 11. yüzyılda Anadolu’ya göç etmeden önce Kürt kökenli oldukları iddia edilmektedir. Bu iddiayı destekleyen bazı kaynaklar bulunmaktadır.
Bazı kaynaklarda Candar’ın Oğuz Türklerinin Kayı boyundan olduğu,
bazı kaynaklarda ise Kürt olduğu belirtilmektedir.
Candaroğulları’nın 13. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar Kastamonu ve çevresinde hüküm süren bir Türkmen beyliği olduğu bilinmektedir.
Beyliğin resmi dili Türkçe idi ve beylik topraklarında yaşayan halkın büyük çoğunluğu Türkmenlerden oluşmaktaydı.
Ancak beylikte Kürtler de dahil olmak üzere farklı etnik gruplar da yaşamaktaydı.
Candaroğulları Beyliği’nin kurucusu Candar Bey ve ilk beyleri Oğuz Türkleri’nin Kayı boyundan gelmektedir. Bu nedenle, Candaroğulları’nın Kürt olmadığı, Türk olduğu kabul edilir.
Ancak, beylik uzun yıllar boyunca hüküm sürdüğü için zaman içerisinde farklı etnik kökenlerden insanları da kapsamıştır. Bu nedenle, beylikteki tüm insanların Türk olduğunu söylemek doğru olmaz.
Beylik topraklarında yaşayan Kürtler de dahil olmak üzere farklı etnik kökenlerden insanlar zamanla Türkleşmiştir. Bu durum, Anadolu’daki birçok Türk beyliği ve devleti için de geçerlidir.
Candaroğullarıının kürtler ile bir alakası yok. Kökenleri hakkında Yazıcızade “Kayı” olduğunu söylese de bu pek mantıklı değildir. diğer iddia ise Oğzuların Alayundlu boyundan geldiğidir. Candaroğulları döneminden kalma olan damgalar incelenmiş hem İsmail Bey Cami hem de Sultanzade Azade Hatun mezar damgasının benzerlik göstermesinden yola çıkarak Candaroğulları boyunun kayı değil Bayat boyundan geldiğini belirtmektedir.
Kürtlük iddiası Şikari Karamannamesinde İsfendiyar beye “Kürd İsfendiyar” demesinden yola çıkılarak yapılmıştır. Buradaki kürt kelimesi yanlış çeviri sonucu olmuştur. Kelime aslı İsfendiyar gerde olacaktır. Şikari hakkında fazla iddia vardır, Sara Nur Yıldız Osmanlı kayıtlarında Şikari adında 3 kişiden söz ediyor demektedir. İbrahim Hakkı Konyalı “Konya Tarihi” adlı eserde Şikari tarihinin “Tahrif, Uydurma” olduğunu söylüyor. Ayrıca Şikaride verilen bilgiler de Anakronistik bilgiler içermektedir. Cahen de Candarların Türkmen olduğu konusunda yeterli bilgimiz yok demektedir. Cahen ayrıca İsfendiyar(Candar)Türkmen beyliği diye tanıtmış. İbn Said de Kastamonu için Türkmenlerin şehri demektedir. Onların Türklüğünü kanıtlayan eser şüphesiz Dukas’ın Bizans Tarihi adlı eserde İsfendiyar bey için “Türkmen” kelimesini kullanmasıdır.